Stoliczku nakryj się!

Najpopularniejsze są sztućce stalowe. Rzecz jasna stal stali nierówna – sztućce mogą być wykonywane ze stopów lepszych lub gorszych. Praktycznie na każdym natomiast widnieje napis „Stainless”, a na opakowaniu producent zaznacza, iż jest to stal nierdzewna. Cóż – technicznie rzecz biorąc, coś takiego jak stal nierdzewna nie istnieje. Może być stal szlachetna lub – i to jest technologicznie właściwe określenie – kwasoodporna. W kuchni ma to spore znaczenie, ponieważ zdecydowana większość potraw będzie miała odczyn kwasowy, a w takim zwykła stal szybko koroduje. Gdyby zagłębić się w specyfikę stali kuchennej, to można by było podać najważniejsze oznaczenia symboliczne stopów, jednak prawda jest taka, że jedynie bardzo nieliczne komplety są w prawidłowy sposób oznaczane. Nawet dobre sztućce, w tym sztućce Gerlach, często są opisywane po prostu jako „stal szlachetna”, bez podawania konkretnego typu stopu.

Dobrym, choć prymitywnym sposobem odróżniania dobrej stali od kiepskiej, jest zważenie sztućców w dłoni. Cienkie, gnące się, lekko błyszczące sztućce są zazwyczaj kiepskiej jakości. Producenci sztućców wyższej klasy także niekiedy stosują satynowanie powierzchni, jednak efekt jest wówczas nieco inny. No i pozostaje jeszcze kryterium ceny – jeśli jakiś komplet sztućców wydaje Ci się podejrzanie tani, to zapewne po prostu jest kiepskiej jakości. Dobra stal szlachetna nie jest może kosztownym materiałem, ale przygotowanie z niej sztućców jest dość skomplikowanym procesem, więc i produkt końcowy musi mieć sporą cenę. Najgorsze sztućce widać z daleka – najlepszych nie da się w ten sposób poznać. Sama stal może być bowiem wzbogacana jakimiś szczególnymi dodatkami, które sprawią, że sztućce dłużej będą błyszczące, albo łatwiej będą się czyściły, a niekiedy po prostu nie będą się na nich tworzyły zacieki po umyciu. Taka różnorodność stopów znacznie utrudnia poruszanie się wśród regałów ze sztućcami.

Najbardziej prestiżowe komplety sztućców wykonuje się ze srebra. Nie jest to oczywiście srebro jubilerskie, ponieważ ono nie nadawałoby się do wyrobu akcesoriów kuchennych, niemniej jednak pewne cechy są dla obu tych grup stopów wspólne. Srebrne sztućce produkuje się ze stopów wzbogaconych w taki sposób, aby noże, widelce i łyżeczki nie ciemniały pod wpływem niewielkich ilości detergentu, a także, żeby stosunkowo trudno reagowały z zanieczyszczeniami obecnymi w powietrzu. Srebrne sztućce są już w większości produkowane przez znanych producentów, którzy gwarantują wysoką jakość stopu oraz odpowiedni proces technologiczny przygotowania sztućców.
Stop srebra kuchennego jest nieco twardszy od srebra jubilerskiego, ale zdecydowanie bardziej miękki niż stal szlachetna. Poza obecnymi w srebrze zanieczyszczeniami (na przykład niklem lub złotem), można do stopu dodać inne substancje, w zależności od tego, jakie właściwości ma mieć gotowy produkt. Srebrne sztućce to jednak wciąż raczej dobra luksusowe, które na stole pojawiają się jedynie przy specjalnych okazjach, dlatego tutaj mniejszym problemem od wyboru dobrego kompletu, jest utrzymanie go w doskonałym stanie – często domowe sposoby, zamiast pomagać, szkodzą srebru i srebrna zastawa co prawda cieszy oko, ale bardzo krótko. Wprawdzie funkcjonalność pozostaje niezmieniona, ale sama chyba przyznasz, że srebrne sztućce, które wyjmujesz z szafy tylko wtedy, kiedy nadarza się naprawdę wyjątkowa okazja, nie powinny być brudne, poplamione i odbarwione. To nie jest wada materiału – srebro, a w zasadzie jego stopy – po prostu mają już taki charakter, że dość łatwo reagują z różnymi substancjami chemicznymi.